Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ülke genelinde kayıt dışı istihdam oranlarını kamuoyu ile paylaştı. Kurum tarafından yapılan açıklamada; kayıt dışı istihdamın; ‘gerekli bildirimleri yapmayarak işçiyi sigortasız çalıştırmak, yasal süresi geçtikten sonra bildirimde bulunarak işçiyi kısmen sigortasız çalıştırmak ya da süresi içinde bildirimde bulunmakla birlikte, çalışma gün sayısı ve prime esas kazançlarını eksik beyan ederek, işçi adına daha az prim ödemek suretiyle gerçekleştirildiği hatırlatıldı. Sosyal Güvenlik Uzmanlarına göre; uygulanmakta olan yüksek prim oranları, asgari ücretin üstünde belirlenen prime esas kazanç alt sınırı ile asgari ücret arasındaki farka ait primlerin işverene yüklenmesi ve son yıllarda yaşanan ağır ekonomik krizler de, çalışma yaşamı ve genel ekonominin temel sorunu haline gelen kayıt dışı istihdamın giderek yaygınlaşmasına neden oluyor.
BİNLER İŞÇİNİN HAKKI GASPEDİLİYOR, SGK İZLİYOR
SGK verilerine göre; sanayi, kültür ve turizm kenti Bursa, kayıt dışı istihdamda Türk ekonomisinin lokomotifi İstanbul’u bile solladı. SGK’nun resmi verilerine göre, İstanbul’da kayıt dışı istihdam oranı yüzde 22.19 olarak açıklanırken Bursa-Eskişehir ve Bilecik’te bu oran yüzde 25.36 olarak açıklandı. Ankara’da ise oranın yüzde 18.80’de kaldığı görüldü. Bursa’nın kayıt dışı istihdamda listenin üst sıralarında yer alması akıllara, kentte yeterince denetimlerin yapılıp yapılmadığı sorusunu getirdi. SGK Bursa İl Müdürlüğü’nün kayıt dışı istihdama yönelik tedbirlerinin yetersiz kaldığı, şehirde binlerce işverenin, yüksek maaş verdiği işçilerinin sigorta pirimlerinin düşük gösterdiğini sağır sultan bile duyarken, yetkililerin buna kulak tıkaması tepkileri de beraberinde getiriyor. Geçtiğimiz günlerde emekli olan B.A. isimli vatandaş, yaşadığı traji komik olayı Bavulhaber.com’a anlattı. B.A., “Yıllarca ustalık yaptım, asgari ücretin en az iki katı maaş aldım ama pirimlerim asgari ücretten gösterildiği için şimdi kelimenin tam anlamıyla ‘emekli-yorum’. Yıllarca patrona ‘pirimi tam yatırın’ dedim ama ‘Herkes böyle yatırıyor, ben ne yapabilirim’ cevabı aldım. Sanayi şehri Bursa’da binlerce işçi, halen sigortasız ya da sigorta pirimi düşük gösterilerek çalışıyor. Buna da yetkililer ‘dur’ demiyor. SGK Bursa İl Müdürlüğü’nün denetimlerini duyuyoruz ama bu denetimlerinin artırılması gerekiyor” dedi.
DOĞU VE BATI ARASINDA UÇURUM VAR
Öte yandan SGK verilerine göre; kayıt dışı istihdamda tarım-orman sektörü yüzde 86.22 ile başı çekiyor. En az kayıt dışılık ise kamu yönetimi ve savunma sektöründe tespit edildi. Bu sektörlerde kayıt dışı oranı yüzde 1 civarında. Eğitim ve madencilik sektöründe ise kayıt dışı istihdam oranının yüzde 4 civarında olduğu bildirildi. Ülkenin batı bölgesinde kayıt dışı oranları yüzde 20 ile 35 arasında seyrederken Doğu ve Güney Doğu Anadolu’da bazı illerde bu oran yüzde 60’ların üzerine çıkıyor.
TAKSİCİLER 10 GÜNLÜK PİRİM YATIRABİLİYOR
SGK açıklamasında şu ifadelere yer verildi: “10 günden az çalışması olan ticari taksi ve dolmuş şoförlerinin primlerini kendileri ödeyerek sigortalı olmalarına imkan tanınmıştır. 10 günden az çalışması olan sanatçıların da primlerini kendileri ödeyerek sigortalı olmaları sağlanmıştır.”
