Yanlış bir bilginin “sürekli olarak” tekrar edilmesi, onun doğru bilgi olarak kabul etmesine sebep olmaktadır. Sosyal medya kullanıcıları genel olarak “çok sayıda RT almış” ya da beğenilmiş bir içeriğin “yanlış olamayacağı” düşüncesindedir. Çok sayıda kişi paylaştığı için bu yanlışa ortak olup olmadığı konusunda bir endişeye kapılmaz. Oysaki her zaman sosyal medyanın bizleri yanılttığına şahit oluyoruz. Buna rağmen karşımıza çıkan bilgilere koşulsuz bir şekilde inanmaya devam ediyor ve hiç sorgulamadan paylaşıyoruz. Ülkelerinde yaşanan iç savaştan dolayı Türkiye’ye sığınan Suriyelilerle ilgili yapılan dezenformasyon ve siyasi rant elde etme telaşı bazı yanlışları da beraberinde getiriyor.
MAAŞ ALIYORLAR, VERGİ VERMİYORLAR
Yaklaşık 9 yıldır belirli aralıklarla Türkiye’ye gelen ve sayıları 4 milyona yaklaşan Suriyelilerin, ülkemizin farklı şehirlerinde yaşamaya devam ediyor. Açtıkları işyerlerinin sayısı hızla çoğalan mültecilerin, Türk devletinden maaş aldıkları, vergi ödemedikleri ve tamamına yakının TC vatandaşı olduğuyla ilgili kamuoyunda yaygın bir kanaat oluşmuş durumda.
İşte mültecilerle ilgili doğru ve yanlış bilinenler:
Suriyeli Esnaflar Vergi Vermiyor
Vergi denetimi illerde ve ilçelerde yetkili olan vergi müdürlüğüne bağlı personel tarafından yapılmaktadır. Her ticari işletme vergi ödemekle yükümlüdür. Kaçak olarak çalıştırılan veya vergi vermeyen bir işletme varsa bu onlara verilen bir haktan dolayı değildir. Suriyeli esnafların vergi konusunda ne bir muafiyeti ne de bir ayrıcalığı vardır. Bir Türk esnaf nasıl ki bir iş yeri açtığında ticaret/esnaf odasına kayıt olması gerekiyor, yazar kasa alıp yaptığı satışlar üzerinden fatura kesmesi gerekiyorsa Suriyeliler veya diğer yabancılar için de aynı şeyler geçerlidir. Eğer bir belediye sınırları içerisinde kaçak olarak işletilen bir kafe, bakkal, market veya giyim mağazası varsa bunun Suriyelilere sağlanan bir ayrıcalıktan dolayı olmadığını bilmelisiniz.
***
2. Suriyeliler Çalışma İzni Alıp İstediği Yerde Çalışıyor
Bir yabancının Türkiye’de çalışabilmesi için Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığından o kişiye ait bir çalışma izni çıkarılmış olması gerekiyor. Çalışma izni, işe alınacak yabancı tarafından değil, işyerinde yabancı çalıştırmak isteyen işveren tarafından alınır. Yani bir yabancının çalışma izni alma gibi bir yetkisi yoktur. Ayrıca çalışma izni sadece o işyerine aittir. Yani bir yabancı için çıkarılan çalışma izni bütün işyerlerinde geçerli değildir. Kişi o işten ayrıldığı anda çalışma izni de iptal olur. Bir işveren işyerinde bir yabancı çalıştırmak istiyorsa halihazırda 5 tane Türk vatandaşınıistihdam ediyor olmalıdır. Aksi halde başvurusu kabul edilmez.
***
3. Suriyeliler Devletten Maaş Alıyor
Devlet ne şimdi ne de bundan önce kendi kaynaklarından Suriyelilere bir aylık bağla-ma-mıştır. Bir kişinin devlet bankasının önünde sıra beklemesi veya banka ATM’sinden para çekmesi onun devletten maaş aldığı anlamına gelmez. Suriyeliler için yapıldığı söylenen harcamalardan kasıt onlara verilen maaşlar değil,kampların kurulması, alt yapı kapasitesinin geliştirilmesi, gıda, sağlık, eğitim ve güvenlik gibi alanlarda yapılan harcamalardır. Geçici koruma veya Uluslararası koruma altında olan ve belli şartları sağlayan kişilere Avrupa Birliği tarafından finanse edilen ve ismi Sosyal Uyum Yardımı (SUY) olan bir aylık verilmektedir. Bu paranın ihtiyaç sahibi kişilere ulaştırılması Türk Kızılayı’nın KIZILAY KART sistemi ile gerçekleşmektedir. Paranın devlet tarafından veya Kızılay tarafından finanse edildiği iddiası asılsızdır. Paranın tamamı AB tarafından finanse edilmektedir.
***
4. Suriyeliler İstediği Üniversiteye Sınavsız Giriyor
Ne devlet üniversitelerinde ne de özel üniversitelerde Suriye uyruklu öğrenciler ile diğer yabancı uyruklu öğrenciler arasında bir fark yoktur. Hepsi yabancı öğrenci statüsündedir. Devlet ya da özel üniversiteler öğrenci alırken Türk vatandaşları için ayrı, yabancılar için ayrı şartlar istiyor. Yabancı öğrenciler devlet üniversitesine yerleşmek için YÖS’e (Yabancı Öğrenci Sınavı) girmeleri gerekiyor. Özel üniversiteye girmek istediklerinde ise her üniversitenin kendi belirlemiş olduğuşartlara göre tercih yapabiliyor. Üniversiteler istediği kadar yabancı öğrenci alamıyor. Her üniversitenin yabancı öğrenci için YÖK tarafından onaylanan bir kontenjanı var. Yani Suriyeliler ya da yabancı öğrenciler tüm şartları sağlasalar ve parasını verseler bile kontenjan sınırı olduğu için istediği üniversitede okuya-mı-yor.Kimse üniversitenin eğitim kalitesinin düşmesini istemez. Bu sebeple devlet ya da özel fark etmeksizin marka değeri yüksek olan üniversitelere girmek paranız olsa bile zordur.
***
5. Devlet Üniversiteye Giden Her Suriyeliye Burs Veriyor
Türkiye’deki üniversitelerde 25 bini Suriyeli olmak üzere toplam 148 bin yabancı öğrenci eğitim almakta. Yabancılara verilen eğitim bursları “Türkiye Bursları” tarafından verilmekte. Burslara tüm dünya ülkelerinden öğrenciler başvuru yapabilmekte. Yabancı öğrencilerin %16,8’i (25.000) burs olanaklarından faydalanmaktadır. Suriyeli öğrencilerin ise %5,7’si burs almaktadır. Üniversiteye giden Suriyelilerin tamamına burs verilmemektedir. Burs için başarı ve yaş kriteri vardır. 2019 yılında dünyanın 167 ülkesinden 145 bin 700 kişi burs başvurusu yapmıştır. Bunların arasından yaklaşık 5 bin kişiye burs imkanı sağlanmıştır. Devlet okumak isteyen yabancılara burs vermektedir fakat bu ne Suriyelilere özeldir ne de üniversiteye giden her Suriyeli içindir.
***
6. Suriyeliler Arabaları için Vergi Ödemiyor
Motorlu Taşıtlar Vergisi kanununun 4. maddesinde motorlu taşıtlar vergisinden müstesna olan araçların tanımı yapılmıştır. Bu araçlar genel ve özel bütçeli idareler, sosyal güvenlik kurumları ile il özel idareleri, belediyeler, köy tüzel kişilikleri ile bunların üyesi oldukları mahalli idare birlikleri ve Türkiye Kızılay Derneği adına kayıt ve tescil edilen taşıtlar, elçilik ve konsolosluk araçları, engellilik oranı en az %90 olan malûl ve engellilerin adlarına kayıtlı taşıtlar ile müflis bankaların iflâs idarelerine ait taşıtlardır. Suriyelilerin Türkiye’den aldığı taşıtlar tüm vergi, muayene ve trafik cezalarından sorumludur. Suriyelilerin Suriye’den getirdikleri Arapça plakalı araçlar ise vergi hariç sigorta ve araç muayenesinden mesuldür. Suriye’den getirilen araçlara 2015 yılından itibaren geçici plaka kullanım zorunluluğu getirilmiştir. Geçici plaka sahipleri her yıl belirlenen harç bedelini maliyeye yatırarak ruhsat güncellemesi yapmak zorundadırlar.
***
7. Suriyeliler Hastanede Sıra Beklemiyor
Hastane poliklinik hizmetlerinde muayene öncelik sırası Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan genelge ile belirlenmiştir. Bu genelgeye göre Suriyelilerin hastanelerde yasal önceliği yoktur. Yasal öncelik acil vakalar, engelli hastalar, hamileler, hizmetteki askeri personel, şehit yakınları, gazi ve gazi yakınları, 65 yaş üstü hastalar ile yedi yaşından küçük çocuklara verilmektedir. Sıra numarası takip ekranında bir Suriyeli hastanın öncelikli olduğu görülüyorsa bu durum onun Suriyeli olduğu için değil, bu saydığımız durumlardan birini sağladığı içindir. Bu önceliklerden birini sağlamadığı halde yine de önünüze geçiyorsa bunun o kişi ile ilgili olduğunu ve Suriyelilere verilen bir haktan dolayı olmadığını bilmelisiniz. Böyle bir durumla karşılaştığınızda sağlık personeline bildirmeniz yeterlidir.
