İslâm doğum anından, ölüm nefesine kadar tüm hayatı tanzim eden, şekillendiren ve esaslarını tespit eden bir anlayış getirmiştir. Manevî sıhhat, hiç şüphesiz maddi sıhhatten çok daha önemlidir. Madden ve manen sağlıklı bir fert, sağlıklı bir aile ve huzurlu bir toplumun yolu İslam'ın işaret ettiği hayat tarzının yaşatılmasıyla mümkün olacaktır.

Besmele her hayrın başıdır!

Besmele bir hayat şifresi, bir anlayış çizgisidir. Hayırlı her işe 'Bismillahirrahmanirrahim' ile başlanır. Sonunda da elhamdülillah denir. Allah Rasûlü (s.a.s.):

"Bir işe besmele ile başlanmaz sonunda da elhamdülillah denmezse o işte hayır olmaz" buyurmuştur.

Güzel olan ve güzel olması umulan her işe başlarken besmele çekmek gerekir. Besmele, bir edep çizgisidir.

SELÂM VERME ÂDÂBI

Müslümanlar birbirleri ile karşılaşınca, selâmlaşır ve musafahada bulunurlar. Selâm vermek sünnet, verilen selâmı almak ise farzdır. Selâm bahsi, özellikle Allah Rasûlü’nün hadisleriyle açıklanmış ve ortaya konulmuştur.

Selâm bahsinde çokça unutulan bir husus, insanın tanımadıklarına selâm vermesi mevzuudur. Müslüman'ın tanıdığı ve tanımadığı herkese selâm vermesi tavsiye edilmiştir. Allah'ın Rasûlü (s.a.s.), selâmla ilgili hadis-i şerifinde;

“Binek üzerinde olan yürüyene,

Az sayıda olan topluluk çok sayıda olan topluluğa,

Ve küçükler büyüklere selâm verir,” buyurmuştur.

Sevgili Peygamber Efendimiz (s.a.s.) buyurmuştur ki:

"Kim selâmdan önce konuşmaya başlarsa ona cevap vermeyin"

EVE GİRİŞ VE ÇIKIŞ ÂDÂBI

İslâm hayatın her sahasına edep çizgileri çizdiği gibi, evlere girmeyle ilgili bile belli sınırlar, esaslar ve incelikle çizmiştir. Bu çizgiler, saygın ve şahsiyetli bir toplum için vazgeçilmez sınırlardır.

EVE GİRİŞ ÂDÂBININ ESASLARI

1) Kapının  sağında  veya  solunda  durmak.

2) Kapıya 3 defa vurmak, izin verilir ise, içeriye girmek, izin  verilmez  ise  geri  dönmek.

3) Eve girince ve çıkarken; 

"Es-Selâmü aleyküm" diyerek  selâm  vermek.

4) Evden çıkınca;

"Bismillâhi tevekkeltü al’Allah lâ havle velâ guvvete  illâ billah" demek.

KONUŞMA ÂDÂBI

İnsanın kendine karşı vazifelerinden biri de dilini terbiye ve ıslah etmektir. İnsan, iyi ve kötü birçok durumla dilinden dolayı karşılaşır. Demek ki, dil ve konuşma, bir sistem dâhilinde ıslah edilmesi gereken şeylerdir.

Eskilerin 'Konuşma Âdâbı' dediği edep çizgisini birkaç hususla belirtelim. Konuşma âdâbı için:

KONUŞMA ÂDÂBININ ON ALTIN KURALI

1) Sözün nereye gideceğini düşünmek.

2) Lüzumsuz sözden kaçınmak.

3) Dille kalp kırmamaya dikkat etmek.

4) Başkasının sözünü keserek konuşmamak.

5) Överken veya yererken haddi aşmamak.

6) Büyüklerin yanında yüksek sesle konuşmamak.

7) Konuşurken kibirden kaçınmak.

8) Yalan söylememek.

9) Yeminden, gıybet etmekten sakınmak.

10) Karşıdakinin sözüyle alay etmemek.

YEMEK VE SOFRA ÂDÂBI

1) Sofranın hazırlanmasına yardımcı olmak.

2) Büyüklerden önce sofraya oturmamak.

3) Besmeleyle başlamak, şükürle bitirmek.

4) Sağ elle ve önünden yemek.

5) Lokmayı yutmadan ikinci lokmaya el uzatmamak.

6) Yemeği soğutmak için üflememek. Ayakta yememek.

7) Tabakta artık yemek bırakmamak.

8) Sofra kaldırılırken yardımcı olmak.

9) Sofrayı hazırlayana ve yemekleri pişirene teşekkür etmek.

10) Acıkmadan yememek.

Bir hadis-i şerifte:

"Sizden biriniz yiyeceği zaman sağ eli ile yesin, içeceği zaman da sağ eli ile içsin. Zira şeytan sol eliyle yer, sol eliyle içer."  buyrulmuştur.

SU İÇME ÂDÂBI

1. Besmele çekmek.

2. Suyu bardaktan içmek.

3. Suyu oturarak içmek.

4. Bardağı sağ el ile ağza götürmek.

5. Bardağın içine nefes vermemek.

6. Suyu üç yudumda içmek.

Sevgili Peygamber Efendimiz (s.a.s.) buyuruyor ki:

"Suyu çocuğun memeyi emmesi gibi için. Depodan doldurur gibi içmeyin. Ondan ciğer hastalıkları zuhur eder."

TUVALET ÂDÂBI

1. Tuvalete girmeden önce “Eûzü Besmele” çekmek.

2. Sol ayak ile girmek.

3. İhtiyacı  ayakta  değil, oturarak  gidermek.

4. Tuvalette  konuşmamak, bir  şeyler  yememek, oyalanmamak.

5. Tuvaletten  çıkmadan  temizlik  kontrolü  yapmak  (elleri yıkamak).

6. Sağ  ayak  ile  çıkmak.

7. Çıkınca; "Ğufrâneke" demek.

MECLİS VE TOPLANTI ÂDÂBININ ON KURALI

Kur'an-ı Kerim ve yaşayan Kur'an Hz. Peygamber Efendimiz (s.a.s.), meclis ve toplantılarda nasıl olunması gerektiğini belirtmiş ve buradaki estetik çizgiyi insanların yararına çizmişlerdir.

1. Bir toplantıya insanları rahatsız edecek elbise ile gitmemek.

2. Mecliste daima güler yüzlü olup, asık suratlı olmamak.

3. İleri geçip oturmamak, hakkı olmadıkça ileriye geçmemek.

4. Kendisinden yaşça ve bilgice yüksek olanlara hürmet etmek.

5. Anası, babası veya hocasına daha çok hürmetli olmak.

6. Oturanlara sıkıntı verecek hallerden sakınmak.

7. Kendisinden büyük olanların yanında, ayak ayaküstüne koymamak.

8. Dinleyicilerin rahatsız olacağı şekilde sesini yükseltmemek.

9. Kalabalık içinde iki kişi arasında gizli konuşulmaması.

10. Büyüklerin sözünü kesmemek.